İstanbul’da 2000 Öncesi İnşa Edilen Binalar Şehirden Fazla: Deprem Ülkesindeki Binaların Katları ve Yaşları
Depremlerin bir doğa gerçeği olduğuna alışamamamızın temel nedeni yapılara güvenmememizdir. Ancak günümüz teknolojisi, bilimi ve bireysel bilinç beyin sarsıntısına karşı en korunaklı yöntemlerdir. ‘Türkiye bir deprem ülkesi’ 1999’da çok eski olmayan bir hatırada bunu bilsek de geçmiş yıllarda Türkiye’nin yapı stokunun ne durumda olduğuna bir bakalım.
Son tahminlere göre 6 Şubat’ta 7,7 ve 7,6 büyüklüğündeki iki depremle hatırladığımız gerçekler 30 binden fazla cana mal oldu. Türkiye’nin fay hatları üzerinde olduğunu bilmemize rağmen deprem beklentisi olan bölgelerde yapı stokunun nasıl olduğunu görelim.
Türkiye 783 bin 562 kilometrekarelik bir coğrafyada yer alırken, yerkürenin birçok parçası olan levha ya da levha tektoniği bileşiminde yer alıyor. Bu parçaların birleştiği alanlar fay, fay ise deprem demektir. Türkiye topraklarının yüzde 93’ünün altında fay var. 84 milyon 680 bin 273 kişilik Türkiye nüfusunun yüzde 98’i yani 82 milyon 986 bin 667 kişi fayların bulunduğu bölgede yaşıyor. Peki evlerde nasıl yaşıyor?
TÜİK verilerine göre Türkiye’de 25 milyon 329 bin 833 hane var. Ortalama kat sayısı 5 olmakla birlikte bazı illerde 6 katın üzerindeki binalar çoğunluktadır. Gözler ister istemez yüksek binalara çevriliyor. İşte Türkiye’nin en yüksek binalı şehirleri ve 2000 öncesi evler ?
TÜİK kat sayısını 6 kat ve üzeri olarak en yüksek olarak belirtmektedir. Bu durumda Ankara’daki binaların yüzde 59’u 6 kattan yüksek ve en yüksek binalar ortalama 7.1 kat ile başkentte bulunuyor.
Ankara’da yüksek binalar genel olarak ağır olurken, onu takip eden Kayseri 8,2 kat ile Türkiye’deki bina ortalamasının en yüksek olduğu il.
En yüksek binaların bulunduğu İstanbul ise ortalama 3. sırada yer alıyor. Ortalama 6,9 kat ile 6 kat ve üzeri bina oranı yüzde 54,9.
Türkiye’nin taban ortalamasının 5 olduğunu ve bunun üzerinde ortalama taban sayısı olan 9 il olduğunu söyledik. Bu iller Ankara’nın yanı sıra Kayseri, İstanbul, Diyarbakır, Rize, Tekirdağ, Trabzon, Mersin ve Adana’dır.
Bir de binaların yaş sorunu var biliyorsunuz. Binaların yaşı, mühendislik kurallarına uygun inşa edildiği sürece çok önemli olmasa da, belirli dönemlerde kurallar değiştiği için bir düzenleme sorunu yaşamıyoruz.
Türkiye’de 25 milyon 329 bin 833 konutun yüzde 12,6’sı 1980 ve öncesinde inşa edildi. Yüzde 30,9’u 2000-1980 yılları arasında yapılmışken, 2001’den sonra yüzde 47,4’ümüz var. Binaların yüzde 9.1’inin yaşını bilmiyoruz.
1980 öncesi yapılaşmanın en yoğun olduğu il yüzde 26,2 ile Kastamonu olurken, 1981-2000 yılları arasında en çok yapılaşmayı Bartın yaptı. 2003 yılında deprem felaketini yaşayan Bingöl, 2001 yılından sonra yapılan yapıların en yoğun olduğu ildir.
Kahramanmaraş merkezli depremden etkilenen 10 ilden Şanlıurfa’daki binaların yüzde 61’i 2001 yılından sonra inşa edildi.
Uzmanların yıllardır uyardığı İstanbul’da 1980 ve öncesinde yapılan binaların oranı yüzde 10,4 iken, 1981-2000 yılları arasında inşa edilen ve halen kullanımda olan binaların oranı yüzde 36,8 ama buradaki sayı neredeyse bina sayısını geçiyor. birçok şehrin stoku.
İstanbul’dan sonra en fazla hane sayısına sahip olan İzmir’de toplam hane sayısı 1 milyon 503.086 iken, sadece İstanbul’da 2000-1981 yılları arasında hane sayısı 1 milyon 750 bin 833’tür. 2001’den sonra İstanbul’da yüzde 45,7.
Binanızın yaşını biliyor musunuz?
